17. Oktobra 1944. Tovariševo je oslobođeno u Drugom svetskom ratu. Oslobođenje Tovariševa dogodilo se pre oslobođenja Beograda i Novog Sada, i trajalo je samo dva dana, kada su jedinice okupatora potisnule grupu slabo naoružanih Tovariških omladinaca.
Okupator je sproveo odmazdu i osvetu paleći svaku treću kuću, i ubijajući 23 tovarišana.
Partizanski organizatori su pobegli glavom bez obzira ostavljajući narod na milost i nemilost.
Bežanija je bila takva da su zaboravili da ispred sebe poteraju i zarobljene fašističke oficire i policajce koje su zarobili posle oslobođenja i držali u opštinskom policijskom zatvoru.
Čak ni stražara ispred tog zatvora nisu obavestili o povlačenju, pa su okupatori partizanskog stražara Đorđa Isakova – Sokolova streljali na mestu današnje kuće Marka Vukovljaka.
Od strane fašističkog okupatora počelo je masovno paljenje kuća i ubijanje svakog koga su zatekli u kući i na ulici.
Prvo su nastradale kuće iz pravca Bačke Palanke (današnja ulica Proleterska na slici), i mnogi ubijeni su nagoreli od požara na kućama.
Svaka treća (u poprečnim ulicama svaka četvrta – peta) kuća je zapaljena.
Ubijeni su:
Danica Bugarski,
Ivana Bugarski,
Olga Bugarski,
Stanko Vasiljev – Voštarev,
Stana Vasiljev rođ. Musulin,
Milica Pivarski,
Milica Danilovac – Džidovljev,
Đorđe Isakov – Sokolov,
Zlata Jovanov,
Joca Jovanov,
Đura Milić,
Vida Milutinov,
Gavra Milutinov,
Milorad Milovanov – Mika,
Milica Pivarski,
Lazar Popov,
Nikolaj Smelovski – Rus belogardejac iz Prvog svetskog rata,
Julka Stanojev,
Lena Helt, Jevrejka,
Steva Horvat,
Milica Šijakov.
Uz žrtve na početku rata u Aprilskom bombardovanju i okupaciji, zatim za vreme racije, i uz sve poginule na raznim frontovima od Francuske do Rusije, Tovariševo je 17. oktobra 1944. doživelo najveću ranu.
Uz Čurug i neka mesta u Šajkaškoj, Tovariševo je dalo najviše žrtava i krvi za slobodu.
Ovo je Dan oslobođenja, ali pre svega dan uspomene i sećanja na ubijene naše sugrađane – civile i majke.
2012. je održan prvi pomen za te postradale, čija imena su upisana na spomenik Milete Protića.
Izvor: FB/Tovariševo najlepše mesto
