Stoletne šume južnih obronaka Fruške Gore vekovima skrivaju manastir Krušedol, svetilište u kome se i danas nalaze mošti srpskih despota, patrijarha i jednog kralja.
Fruška Gora, ljupko uzvišenje koje dominira ravnom Vojvodinom, ponosno čuva 16 manastira iz kasnog srednjeg veka. Snegovi i kiše spirale su boje sa njhovih zidina, osvajači su ih palili i rušili, ali ni nepogode ni ljudi nisu uspeli da unište ove divne spomenike srpske kulture. Verovatno najznačajniji među njima je manastir Krušedol, koga su u 15. veku počeli da grade despot Đorđe Branković i njegova majka Angelina. Ovaj, danas ženski manastir, posvećen je hrišćanskom prazniku Blagovestima, danu kada je anđeo javio Mariji da će roditi Isusa.
[rev_slider alias=“lotus_centar“][/rev_slider]
Đorđe, koji je kasnije postao monah Maksim, u Krušedol je preneo posmrtne ostatke svog oca Stefana i strica Jovana Brankovića, a predvideo je i kriptu u kojoj je kasnije bio sahranjen. Zbog toga se smatra da je nameravao da ovaj manastir predstavlja porodični mauzolej Brankovića.
Međutim, večni mir su ovde pronašle i mošti patrijarha Arsenija III Čarnojevića, patrijarha Arsenija IV Šakabenta, knjeginje Ljubice Obrenović (žene Miloša Obrenovića) i kralja Milana Obrenovića.
Osim njih, ovde su sahranjeni vojvoda Stevan Šupljikac i mitropolit Isaija Đaković.
Do manastira se stiže puteljkom od žarko crvene kapije u obliku crkve, koja pravi kontrast zelenilu šume.
Sam Krušedol uzdiže se u sredini, okružen konacima koji oko njega prave četvorougao i čine da izgleda skrovito i tajanstveno. U gradnji ovog manastira primećuje se stari grčki stil. Njegova dragocenost je barokni zvonik iz prve polovine XVIII veka, ali je najveće blago Krušedola njegovo zidno slikarstvo: freske i ikonosostas.
Freske su prve oslikane, već sredinom XVI veka. Smatra se da su njihovi autori bili grčki monasi sa Svete Gore i njenog zaleđa.
Najupečatljivija među freskama je predstava strašnog suda na zapadnoj fasadi manastira.
Drugi sloj zidnog slikarstva čini ikonostas urađen dva veka kasnije. Njega čine 36 ikona koje nisu rađene istovremeno, već potiču iz različitih peroda i stilova.
Još uvek se ne zna ko je tvorac ovog veličanstvenog ikonostasa, ali njime dominiraju najstarije ikone: apostola sa Hristom, Bogorodicom i sv. Jovanom Krstiteljem.
Manastir Krušedol bio je i jedan od glavnih centara književnosti u kome su se pisale i prepisivale knjige. Kada je to bilo najpotrebnije, predstavljao je oslonac srpskom narodu koji je u ovim krajevima našao utočište bežeći pred zulumom otomanskih okupatora.
Manastir uz dozvolu ugarskog kralja
U vreme kada je manastir Krušedol građen, Srbija je bila pod vlašću Otomanskog carstva. Srem, u kome se manastir nalazi, pripadao je Ugarskoj.
Zbog velikog broja Srba koji je u ovom periodu naselio južne krajeve Ugarske bežeći od turskog ugnjetavanja, ugarski kralj Matija Korvin obnovio je srpsku despotovinu u okviru svoje države i dozvolio rad Srpske pravoslavne crkve.
[rev_slider alias=“matis-namestaj-novooo“][/rev_slider]
Nakon despota Vuka Grgurevića, ovu titulu je kralj dodelio Đorđu Brankoviću koji je sagradio Krušedol, a kako on nije imao muških naslednika, može se reći da je bio poslednji srpski despot.
Manastir Krušedol, a sa njim i mošti Brankovića, spalili su Turci 1716. godine posle poraza kod Petrovaradina. Njegova obnova počela je 1721. godine i trajala nekoliko decenija.
U toku Drugog svetskog rata manastir je izbegao novo razaranje ali je, zajedno sa svojom vrednom riznicom – opljačkan.
Mnogo godina nakon rata manastirski konaci pretvoreni su u dečji dom, ali su 70-ih godina XX veka ipak vraćeni monasima.
Pogledaj: Manastir Velika Remeta – mesto mira i spokoja
