Spomenička arhitektura u našem gradu je, ne tako davno, bila vrlo važan segment nepokretnog kulturnog nasleđa i na visokom umetničkom nivou.
Spomenik Sent Ištvanu (Sveti Stevan), isklesan u granitu, u prirodnoj veličini, rad je budimpeštanskog vajara Ernoa Kaloša i postavljen na visokom kamenom postamentu u novopalanačkom parku. Srušen je posle Prvog svetskog rata. Drugi, ali ništa manje vredan umetničko-istorijski spomenik, podignut našem sugrađaninu Karlu Mezeiju, postavljen na mermernom postamentu, u parku hotela „Kasina“ koji je srušen
neposredno posle Drugog svetskog rata. Spomenici Sv. Florijanu (zaštitniku od požara), nalazio se kod katoličke crkve, a Svetom Ivanu Nepomuku (zaštitniku ribara i vodeničara), bio je kod SRC „Tikvara“. Oba su srušena šezdesetih godina 20. veka. Mnogi zavetni i spomen krstovi, na raskrsnicama ulica našeg grada i palanačkom ataru, su zbog bahatosti i ideoloških predrasuda, porušeni ili devastirani posle Drugog svetskog rata.
Rušenjem spomenika jedne kulturno-istorijske epohe, otvoren je prostor izgradnji novih, ideološki prihvatljivih i simbolički naglašenih spomenika bez elemenata verskog i nacionalnog identiteta. Iz tog perioda, su dve spomen biste, pred domom zdravlja, narodnom heroju dr Mladenu Stojanoviću i književniku Veljku Petroviću, ispred istoimene biblioteke.
U SRC „Tikvara“, postavljen je bareljef kajakašu Milanu Janiću i spomenik podignut povodom odbrane Bačke Palanke od poplave 1965. godine.
Na ulazu u Bačku Palanku iz pravca Novog Sada nalazi se spomenik u obliku čamca (obelisk), a u Dositejevoj ulici spomen baza na kućištu porodice Stojaković. U Ulici Žarka Zrenjanina, na lokaciji nekadašnje sinagoge, ne tako davno podignut je spomenik žrtvama fašističkog pogroma nad palanačkim Jevrejima.
Postavljeno je više spomen-ploča na kulturno-istorijskim objketima, kako u našem gradu, tako i u selima naše opštine, gde je zapaženo bogatstvo obeležja iz NOB-a.
Krajem devedesetih godina 20. veka, vraćamo se verskoj i nacionalnoj spomeničkoj arhitekturi, podižući spomen obeležja iz nacionalne istorije, a gradimo i obnavljamo devastirane krstove u naseljima i ataru naše opštine. Lep primer ovog poslednjeg je podizanje spomen krsta u ataru sela Obrovca 2012. godine (izliven u betonu, visok šest metara) i obnavljanje zavetnog krsta, devastiranog između dva rata, u ataru istog sela.
Podižu se i obnavljaju verski objekti, podignuti su spomenici Gavrilu Principu u Tovariševu i Luki Vukaloviću u Gajdobri, a u planu je podizanje još nekoliko spomenika verskog i nacionalnog karaktera u opštini Bačka Palanka.
Pogledaj: Najstariji objekti u Bačkoj Palanci
Pogledaj: Kada je i kako izgrađena zgrada PU „Mladost“?
