Pivnice je naselje u Srbiji u opštini Bačka Palanka u Južnobačkom okrugu. Prema popisu stanovništva iz 2011. godine je imalo 3337 stanovnika, a 9 godina ranije 2002. godine bilo je 3835 stanovnika.
ISTORIJA
Pivnice se prvi put pominje 1650. godine pod imenom Pivnica. Fizičkim spajanjem dela sela u kom su živeli Srbi i dela sela u kojem su živeli Slovaci, Srbi su preuzeli naziv Pivnice, a Slovaci su zadržali naziv Pivnica. Mađarski naziv za Pivnice je bio Pinzed, a nemački naziv Bibenitz. Pre toga na prostoru današnjih Pivnica su se nalazila naselja sa srpskim stanovništvom (Gola Dobra, Radojević, Santovac). Posle Velike seobe Srba 1690, postojeće srpsko stanovništvo koje je živelo u Pivnicama, odnosno na teritoriji današnjih Pivnica, uvećano je naseljavanjem izbeglih Srba sa Kosova, Metohije, severne Makedonije, severne Crne Gore i Raške oblasti. Za vreme i posle Rakocijevog ustanka u Pivnice se doseljavaju i srpske porodice iz okoline Pečuja i severne Baranje. Početkom 18. veka je to selo sa izrazitom srpskom većinom i tako je ostalo sve do pred kraj 19. veka.
Godine 1846/47 u Pivnicama je živelo 2250 Srba a 1867. godine svega 1510 Srba. Pretpostavka je da je više od 850 Srba ubijeno od strane Mađara ili je pak tokom ratnih dejstava i u godinama posle njih pomrlo od raznih bolesti prouzrokovanih ratnim dešavanjima i nemaštinom kao posledicom rata.
Krajem 18. veka se u selo naseljavaju Slovaci iz nekoliko sela sa teritorije današnje Mađarske i to iz okoline Vesprema (iz mesta Šerne i Šura) i iz okoline Sekešfehervaroša (iz mesta Tardaša, Baračke, Velega i Đurova). U ta mesta su se pivnički Slovaci doselili u prvoj polovini 18. veka sa teritorije današnje Slovačke i to iz okoline Mijave, Modre, Vrbove i Stare Ture. Kasnije se u Pivnice doseljava i nekoliko slovačkih porodica iz Nađlaka (Rumunija). U 19. veku u Pivnice se doseljavaju i Nemci, Cincari, Mađari, Jevreji i Romi.
Najbrojnije srpske porodice u Pivnicama su Crnjanski, Stankov, Lazarov, Mirković, Sremac, Keravica, Doroški, Beljanski a najbrojnije slovačke porodice su Činčurak, Imrek, Pap, Nađ, Tot, Belanji, Čobrda i dr.
Sadašnji pravoslavni hram je sagrađen 1746. godine, a istorijski podaci govore da je prvi poznati pravoslavni hram sagrađen na kraju 17. veka. Srpska škola se pominje 1754. godine kao škola koja je već postojala, što govori da je škola osnovana znatno ranije, i od tada pa sve do danas u Pivnicama u kontinuitetu se odvija nastava na srpskom jeziku, a o velikom broju Srba koji su živeli u Pivnicama govori podatak da je u tom periodu u Pivnicama bilo čak 6 pravoslavnih sveštenika i jedan đakon. Vremenom se broj Srba u Pivnicama smanjivao iseljavanjem u druga mesta (Bačka Palanka, Novi Sad, Sombor, Odžaci, Kula, Vrbas, Šajkašku, Srem). Takođe, 1758, deo Srba iz Pivnica, tačnije 22 porodice, odselio se u Banat, tačnije u Beodru (deo Novog Miloševa) predvođeni pravoslavnim sveštenikom Dimitrijem.
Broj Slovaka je u selu rastao zahvaljujući pre svega što se Slovaci nisu selili van Pivnica u većem broju, kao što je to bio slučaj kod Srba i što se znatni broj Nemaca i gotovo svi Mađari veoma brzo asimilirao u Slovake. Nekoliko cincarskih porodica doseljenih u Pivnice su se u kratkom roku asimilirale u Srbe. Prva škola u kojoj se nastava odvijala na slovačkom jeziku je osnovana neposredno po doseljavanju Slovaka u Pivnice (krajem 1790-ih). Sadašnji slovački hram u Pivnicama (evangelički) je sagrađen u periodu 1824-1826 godine.
Nemački evangelički hram je sagrađen 1898. godine i isti je porušen 1946. posle proterivanja Nemaca iz Pivnica. Takođe se u Pivnicama nalazi i nemačko groblje koje se danas nalazi u lošem stanju. U selu je postojala i sinagoga, kao i jevrejsko groblje koje se nalazilo pored slovačkog groblja, a koje je na veliku žalost i bez ikakve potrebe porušeno 2002. godine. U Pivnicama danas postoji i deluje nekoliko crkava i verskih zajednica. To su: Srpska pravoslavna crkva. Slovačka evangelička crkva, Baptistička crkva. Metodistička crkva, Nazarenska zajednica, Adventistička crkva kao i dve pentakosne verske zajednice Hristova duhovna crkva i Hristova jevanđeoska crkva.
Pivnice je jedno od prvih sela u Srbiji u kome je osnovana zemljoradnička zadruga (1868. godine), a elektrifikacija sela je izvršena 1924. godine. Godine 1921. je osnovan srpski fudbalski klub Obilić, a nešto kasnije i slovački fudbalski klub Janošik. Posle Drugog svetskog rata je u Pivnicama osnovan fudbalski klub pod nazivom Slavija. Početkom 30-ih godina 20. veka u Pivnicama je bilo formirano i četničko udruženje koje je funkcionisalo sve do 1941, kada je zabranjeno od strane mađarskih okupatora a članovi su bili pohapšeni, odvedeni na streljanje koje su uspeli izbeći zahvaljujući spletu okolnosti.
PRIVREDA
Pivnice je selo poznato po naprednoj stočarskoj i ratarskoj proizvodnji. U proteklom periodu je bilo selo sa najvećom stočarskom proizvodnjom u bivšoj Jugoslaviji, no danas se situacija promenila i na tom planu.
DEMOGRAFIJA
Pivnice se danas suočava sa velikim problemom naglog pada broja stanovništva i to je posledica opšteg stanja u društvu. U poslednjh 15-ak godina veliki broj Pivničana se odselio u inostranstvo, kao i u veće gradove u Srbiji. Broj stanovnika opada godišnje za 1-2%. Ukoliko se ova tendencija nastavi, za 20-ak godina će u Pivnicama broj stanovnika iznositi oko 2000 dok je sredinom 20. veka to bilo preko 6000. Prema preliminarnim rezultatima popisa iz 2011. godine u Pivnicama živi 3337 stanovnika i to Srba 586, Slovaka 2523, Roma 146 i ostalih 82.
Verovatno bi broj stanovnika bio znatno manji da se u proteklih nekoliko godina u Pivnice nije doselio veći broj Roma iz okolnih naselja kao i iz inostranstva (u pitanju su Romi koji su deportovani iz zemalja članica EU).
POZNATI STANOVNICI
Iz Pivnica je rodom Lazar Mirković, istoričar, liturgičar, teolog i jedan od osnivača Teološkog fakulteta u Beogradu.
Lazar Mirković (1885 — 1968) je profesor liturgike na Bogoslovskom fakultetu (BF) SPC.
Rodio se u Pivnicama, Bačka. U Sremskim Karlovcima je završio Srpsku pravoslavnu gimnaziju, a potom i Bogosloviju 1906. godine. Po završetku Bogoslovije upisuje bogoslovski fakultet u Černovcima, gde je diplomirao 1908, a doktorirao 1912. godine. Jedno vreme je bio Prefekt u Bogoslovskom seminaru u Sr. Karlovcima. Nakon što je doktorirao, postavljen je za docenta Karlovačke Bogoslovije za predmete Crkvenoslovenski jezik i Liturgiku.
Po osnivanju BF u Beogradu, postavljen je za profesora liturgike. Bio je dekan BF u više navrata i na njemu je ostao sve do penzionisanja 1952, a kasnije, do 1961. i kao honorarni profesor.
Bio je član i saradnik više naučnih ustanova: u Narodnom muzeju mu je 1923. povereno Odeljenje srednjovekovnih starina, 1925. je postao dopisni član Srpskog naučnog društva, a od 1927. je i redovni član Istorijskog društva u Novom Sadu. Od 1947. je i naučni saradnik Arheološkog instituta Srpske akademije nauka, a od 1950. je postao i spoljni saradnik Instituta za proučavanje književnosti SANU. Kao istaknuti naučni radnik držao je predavanja na Internacionalnim vizantološkim kongresima u Atini 1930, Sofiji 1934, Rimu 1936, Palermu 1951. i Solunu 1953.
Lazar Mirković svakako spada u red značajnih pravoslavnih liturgičara. Liturgika koju je napisao i danas se koristi kao priručnik bogoslova. Sud o Mirkoviću kao istoričaru umetnosti dao je naš najpoznatiji stručnjak akademik Vojislav J. Đurić, prema čijem mišljenju je on „dopro do samih vrhunaca ikonografske analize i uvrstio se među najsjanije njene predstavnike u evropskoj nauci“.
Iz njegove izuzetno obimne bibliografije koja broji 295 objavljenih jedinica izdvajaju se sledeći radovi: Pravoslavna liturgika ili nauka o bogosluženju Pravoslavne istočne Crkve i Heortologija ili istorijski razvitak bogosluženja pravoslavne istočne Crkve.
Jovan Skerlić je po majci bio Pivničan, takođe i majka srpskog patrijarha Georgija Brankovića je bila rodom iz Pivnica iz porodice Bikar. U novije vreme iz Pivnica potiče profesor prava i bivši ministar pravde Momčilo Grubač.
U naselju Pivnice živi 3126 punoletnih stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 42,3 godina (40,6 kod muškaraca i 43,8 kod žena). U naselju postoji 1501 domaćinstvo, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 2,55.
Ovo naselje je uglavnom naseljeno Slovacima (prema popisu iz 2002. godine), a u poslednja tri popisa, primećen je pad u broju stanovnika.
Foto: Nenad Glišić
Izvor: Vikipedija
