Krimski rat, započet 1853. godine, a završen 1858. godine vođen je između Rusije i koalicije koju su činile Velika Britanija, Francuska i Kraljevina Sardinija.
Rat se vodio za prevlast na Balkanu, Dardanelima i Bliskom istoku. Povod za izbijanje rata bio je religijski spor koji je kulminirao tokom pedesetih godina XIX veka i prerastao u otvoreni rat.
Sukob je počeo kada su ruske trupe zauzele turske vazalne kneževine Vlašku i Moldaviju, što je primoralo Tursku da objavi rat Rusiji. Posle uništenja turske flote u bitci kod Sinope u rat su se na strani Turske umešale Velika Britanija, Francuska i Kraljevina Sardinija.
Saveznice su napale Sevastopolj, rusku ratnu luku na Krimu. Posle skoro godinu dana opsade, grad se predao, a veliki deo ruske crnomorske flote je uništen. Padom Sevastopolja nije više bilo nade za neki važniji preokret. Rusija je bila prinuđena da prizna poraz. Rat je završen mirovnim sporazumom sklopljenim u Parizu 1853. godine.
Pariskim sporazumom uspostavljen je protektorat nad kneževinama Vlaškom i Moldavijom koji je prenet na velike evropske sile kao grupu, takođe uspostavljena je trajna zabrana ulaska u Crno more ratnim brodovima bilo koje zemlje.
[wonderplugin_slider id=26]
Osmanski sultan i ruski car obavezali su se da neće graditi ratne luke i arsenale na obalama Crnog mora. Velike sile su se obavezale da će poštovati nezavisnost i teritorijalni integritet Osmanskog carstva. Odredbe Pariskog ugovora bile su na snazi do 1871. godine kada je posle poraza Francuske u ratu sa Pruskom, Rusija proglasila klauzulu Pariskog mira o Crnom Moru nevažećom.
Ovaj rat je ostao zapamćen kao jedan od najkrvavijih ratova u XIX veku. Oko pola miliona vojnika stradalo je na obe strane. Većina vojnika nije poginula u ratnim operacijama već je umrla od posledica ranjavanja, bolesti i loših higijenskih uslova.
Šezdesetih godina XIX veka Evropu je potresao novi ratni sukob, vođen između Pruske i Austrije sa jedne strane i Danske sa druge strane. Rat je vođen tokom 1864. goine zbog kontrole nad pokrajinama Šlezvig i Holštajn.
Pobeda prusko-austrijskih snaga izvojevana je već u aprilu 1864. godine, a oduzete danske pokrajine međusobno su podelile Pruska i Austrija. Nakon sukoba sa Danskom, Pruska se sukobila sa dojučerašnjom saveznicom Austrijom. Rat je vođen tokom 1866. godine između Austrijskog carstva sa jedne strane i saveza Pruske sa nemačkim državama kojima se priključila Italija sa druge strane.
U bitci kod Sadove 1866. godine pruska vojska je ostvarila veliku pobedu. Srušivši moć Austrije, pruski kancelar Oto fon Bizmark je osnovao Severnonemački savez koji je obuhvatio nemačke države severno od reke Majne.
Naglo jačanje Pruske i stvaranje Severnonemačkog saveza ugrožavalo je francuske interese. Zato je francuski car Napoleon III Bonaparta 1870. godine objavio rat Pruskoj. Kratkotrajni rat pokazao je svu moć nepobedive pruske armije. Francuzi su doživeli katastrofalan poraz kod utvrđenja Sedan, car Napoleon III Bonaparta je zarobljen, a pruska armija je pobedonosno umarširala u Pariz.
Poražena Francuska je morala da prihvati uslove mira kojim je Pruskoj ustupila dve važne pokrajine Alzas i Loren. Posle velike pobede nad Francuskom proglašeno je ujedinjenje Nemačke u dvorcu Versaj 18. januara 1871. godine kada je u čuvenoj Sali ogledala svečano objavljeno stvaranje Nemačkog carstva.
Pruski kralj Vilhelm I Hoencolern postao je nemački car, a grad Berlin prestonica carevine. Bio je to poslednji čin dugotrajne borbe za ujedinjenje Nemačke koja je od tada počela naglo da se ekonomski razvija i uz Veliku Britaniju postaje industrijski najrazvijenija evropska zemlja.
U drugoj polovini XIX veka završen je i proces ujedinjenja italijanskih država. Posle Bečkog kongresa 1815. godine Italijani su na Apeninskom poluostrvu živeli podeljeni u devet država.
Vodeću ulogu u italijanskom ujedinjenju imala je Kraljevina Sardinija koja je po jednoj svojoj oblasti često nazivana i Pijemont. Glavni protivnik italijanskog ujedinjenja bila je Austrija, koja je posle sloma revolucije 1848. godine imala prevlast u Italiji. U ratu koji je Pijemont u savezu sa Francuskom vodio protiv Austrije, pokrajina Lombardija je priključena Kraljevini Sardiniji.
Tokom 1860. godine rat za ujedinjenje Italije nastavili su dobrovoljački odredi koje je predvodio revolucionar Đuzepe Garibaldi. On je da sruši vlast narodu omražene dinastije Burbona u Napuljskoj kraljevini i pripoji je Pijemontu. Ujedinjenje Italije proglašeno je u Torinu 1861. godine, a prvi kralj nove države postao je Vitorio Emanuel II.
Jedine države koje se ostale izvan Kraljevine Italije bile su Venecija i Papska država, ali će i one biti pripojene do 1870. godine. Tim činom je završen proces ujedinjenja Italije, a Rim je proglašen prestonicom. Ujedinjenje Nemačke i Italije izmenilo je kartu Evrope i zauvek promenilo odnos snaga na kontinentu.
