Blizu ušća reke Mostonge u Dunav nalazi se Bač, staro središte srednjovekovne Bačke županije i jedno od najstarijih naselja na prostoru Panonske nizije, koje svoj urbani kontinuitet može da prati sve do vremena vizantijskog cara Justinijana I, piše „Ravnoplov“.
On u svom pismu iz 535. godine pominje arhiepiskopiju dela Druge Panonije koja je u gradu Baču (…pars secundæ Panoniæ, quae in Bacensi est civitate). Biskupija u Baču uspostavljena je, verovatno, početkom 6. veka, nakon što su Avari 505. g. razorili dotadašnje biskupsko sedište Sirmium.
Može se pretpostaviti da je u vreme Avarskog kaganata, koji je na prostoru Panonske nizije postojao od druge polovine šestog do kraja osmog veka, Bač bio avarsko utvrđenje. Srednjovekovni ugarski izvori Bač i Bačku županiju najranije beleže krajem 11. veka (1071. i 1074. g.) i početkom 12. veka (1112, 1113, 1124. i 1134. godine). Grad je u to vreme bio sedište Bačke biskupije, odnosno nadbiskupije, koja je oko 1135. g. sjedinjena sa Kaločkom nadbiskupijom. Osnova današnje franjevačke crkve u Baču nastala je 1169. g. kada je, na temeljima starije katedrale, krstaški red Sv. Groba Jerusalimskog podigao ovde svoju crkvu s manastirom. Bač je bio uništen 1241/42. g. u invaziji Mongola, ali je obnovljen narednih godina. Između 1338. i 1342. godine, na mestu starijeg utvrđenja, po naredbi ugarskog kralja Karla Roberta, sagrađena je današnja bačka tvrđava, koja je obnovljena tokom poslednje decenije 15. i početkom 16. stoleća. Turci su Bač i bačku tvrđavu zauzeli 1529. godine, te su ovde boravili 158 godina, sve do kasnog leta 1687. godine. Nakon oslobođenja od Turaka, Baču nije zvanično obnovljen status županijskog administrativnog središta, ali su županijske skupštine ovde često održavane sve do druge polovine 18. veka.
O značaju koje je grad Bač imao u srednjem veku snažno svedoče dve najpoznatije zemljopisne mape tada poznatog sveta, prva iz polovine 12. veka, a druga s kraja 14. veka. Bač je ucrtan na velikoj mapi sveta, koju je 1154. g. načinio poznati arapski geograf Al-Idrisi, u službi sicilijanskog kralja Rožera. Posle 15 godina rada, on je 1154. g. kralju predao zemljopisnu mapu sveta (nazvanu Tabula Rogeriana) koja je imala 70 sekcija, na arapskom i latinskom jeziku, sa pratećim opisima važnijih gradova. Mapa je izvorno bila okrenuta od juga ka severu, obrnuto od kasnije ustaljenog prikazivanja kontinenata. Na mapi je arapskim pismom bio zapisan i grad Bač (نـيـسـكـبـ odnosno Bksyn ili Bansin kako je upisan u latinskoj varjanti mape).
[wonderplugin_slider id=10]
Osim Bača, od današnjih vojvođanskih gradova zapisani su Titel, Kovin i Frankavila (na području današnje Sremske Mitrovice). U opisu grada Bača rečeno je da je to poznato mesto koje se ubraja među veće gradove, te da se u njemu održavaju sajmovi, žive trgovci, zanatlije i učeni Grci. Žitelji imaju svoja imanja i njive oko grada su obrađene, a žito je jeftino jer ga ima u izobilju. Nešto dalje kaže se da su Bač i Kovin veoma mnogoljudna naselja, sa velikim prometom roba, da su od svih gradova u Ugarskoj ova dva grada najizgrađenija, te da njihovi žitelji žive u izobilju, sa velikim brojem okolnih poseda (majura ili salaša).
Druga mapa ili Katalonski atlas sveta potiče iz 1375. godine, a načinio ga je Abraham Kreskes u kartografskoj školi u Majorci, na katalonskom jeziku. Ubrzo nakon nastanka postao je deo biblioteke francuskog kralja Šarla V. Atlas je imao osam velikih listova, a kao i Idirisijeva mapa iz 1154. godine, i Katalonski atlas bio je okrenut obrnuto, od juga ka severu. Na prostoru tadašnje Ugarske, osim ostalih se nalazi ucrtana prestonica Budim (Buda), a između Dunava i Tise ucrtana su dva nadbiskupska središta – Kaloča i Bač (Patsc), sa slikom tvrđave i crkve.
Bač je bio ucrtan i u sve kasnije mape Ugarske kraljevine, koje su nastale tokom 16. i 17. stoleća. Najstariji izvorni izgled naselja potiče sa crteža F. N. Spara de Bensdorfa, štapskog kartografa princa i vojskovođe Eugena Savojskog, koji su nastali prilikom logorovanja austrijskih trupa pored Bača, u leto 1697. i 1698. godine.
[wonderplugin_slider id=75]
