„Obrati pažnju na tuberkulozu”
Prema podacima Svetske zdravstvene organizacije (SZO) iz 2016. godine tuberkuloza (TB) predstavlja deveti po učestalosti uzrok smrti u svetu i vodeći uzrok smrti od jednog infektivnog agensa, učestaliji u odnosu na HIV/AIDS.
Rezistentna tuberkuloza (na lekove) predstavlja stalnu opasnost. U 2016. godine zabeleženo je 600.000 novih slučajeva TB rezistentnih na rifampicin u svetu, od čega je 490.000 imalo multirezistentu tuberkulozu (na dva leka)-skoro polovina ovih slučajeva su
bili stanovnici Indije, Kine i Ruske Federacije.
U Evropskoj uniji i Evropskoj ekonomskoj zajednici (EU/EEA) godišnje se prijavljuje oko 60.000 slučajeva oboljevanja od TB. Stopa prijavljivanja se smanjuje samo za oko 5% svake godine.
Ove godine će posebna pažnja biti posvećena zajedničkim naporima svih ključnih institucija i organizacija da se skrene pažnja da i dalje veliki broj ljudi u našoj zemlji boluje od tuberkuloze i da zapostavljanje kontinuiranih napora na kontroli ove bolesti može biti opasno i u zemljama sa niskim opterećenjem, zbog prisustva rezistentnih oblika bolesti koji se teže leče i povećanu mobilnost stanovništva.
Republika Srbija beleži kontinuiran trend smanjenja stope prijavljivanja tuberkuloze, sa 37/100.000 u 2003. godini na 12/100.000 stanovnika u 2016. godini, što je svrstava među zemlje sa niskim opterećenjem tuberkulozom u regionu Evrope.
U Bačkoj Palanci je tokom prošle godine registrovano 10 obolelih (kao i jedan smrtni slučaj), za razliku od perioda pre 20 godina kad je godišnje oboljevalo od 20-40 osoba.
Kako eliminacija tuberkuloze kao javnozdravstvenog problema podrazumeva i povećanje obuhvata testiranjem latentne TB infekcije i primene hemioprofilakse, i u Srbiji je testiranje latentne infekcije bacilom tuberkuloze (bakterije prisutne u organizmu, ali ih nema dovoljno da izazovu bolest ili da se prenesu na drugu osobu), dostupno na teret sredstava RFZO-a .
Tuberkuloza je zarazna bolest koju izaziva bakterija (bacil) tuberkuloze.
Infekcija se prenosi vazduhom, izuzetno retko na drugi način. Najvažniji izvor prenošenja infekcije su bolesnici sa plućnom tuberkulozom. Kada osoba sa nelečenom zaraznom tuberkulozom pluća kašlje, kija, smeje se ili govori, ona izbacuje u vazduh bacile zajedno sa kapljicama pljuvačke. Ove veoma male čestice dugo lebde u vazduhu i do prenošenja infekcije dolazi kada druga osoba udahne zarazne kapljice sa bacilima tuberkuloze.
Ako osoba ima dobru otpornost organizma, infekcija sa udahnutim bacilima se savlada u začetku i do bolesti najčešće i ne dolazi. Svega 10% inficiranih osoba će se kasnije u toku života razboleti od tuberkuloze, a najčešći razlog je pad otpornosti organizma izazvan stresom, neurednim životom, neuhranjenošću, lošim uslovima života, alkoholizmom, nekom dugotrajnom bolešću, HIV infekcijom, itd.
Tuberkuloza se može pojaviti u bilo kom delu tela, ali najčešće se javlja u plućima.
Najčešći simptomi plućne tuberkuloze su kašalj, nekada sa pojavom krvi u ispljuvku,
povišena temperatura, noćno znojenje, gubitak apetita, mršavljenje i opšti osećaj
slabosti.
Za prenošenje infekcije najvažniji je bliski kontakt sa obolelim od plućne tuberkuloze, dok tuberkuloza bilo kog drugog organa, uključujući i tuberkulozu plućne maramice, nije zarazna. Najveću mogućnost da se zaraze imaju članovi porodice i osobe koje žive u istom domaćinstvu ili koje provode više sati u istoj prostoriji sa obolelim. Sve osobe iz bliskog kontakta sa zaraznim bolesnikom treba da se jave lekaru specijalisti za plućne bolesti na pregled.
Najvažnija prevencija širenja tuberkuloze je rano otkrivanje i lečenje obolelog od plućne tuberkuloze, jer se tako najefikasnije uklanja izvor zaraze. Prostorije u kojima boravi bolesnik moraju biti čiste i dobro provetravane. Prirodna ventilacija je jednostavan i efikasan način smanjivanja koncentracije bacila u vazduhu u zatvorenom prostoru jer se tako smanjuje rizik zaraze.
Bacil tuberkuloze je osetljiv na toplotu (63 C ga uništava za 30 minuta, a 80 C za 1 sekundu). Odeću i posteljinu prati na 60-90 C, a posuđe u vreloj vodi. Od hemijskih dezinficijenasa za pranje ravnih površina, podova i toaleta, najefikasniji su hloridi (npr. rastvor varikine).
Oboleli od zarazne tuberkuloze pluća moraju da se leče u bolnicama, a na kućno produženo lečenje se otpuštaju tek kada postanu bezopasni za svoju okolinu, kada bacila više nema u ispljuvku.
