BOCVANA: Pravoslavna crkva koju gradi srpska dijaspora u Bocvani jedini je pravoslavni hram u ovoj zemlji i drugi na celom afričkom kontinentu.
Visoka crkva sa pravoslavnim krstom na vrhu ne bi bila neobičan prizor na Balkanu, ali na jugu Afrike, ona je pravi „beli džin“ među onižim građevinama koje dominiraju arhitekturom Gaboronea, glavnog grada Bocvane.
Crkvu Svetog Save – jedinu pravoslavnu crkvu u toj zemlji i drugu na afričkom kontinentu – od 2015. godine gradi srpska dijaspora.
Tačnije, grade je Srbi koji su se tu doseli mahom tokom ratova 1990-ih, zahvaljujući liberalnom viznom režimu u godinama kada su mnoge granice bile zatvorene za Jugoslovene.
– Sada imamo parče Srbije u Africi – kaže ktitor crkve i preduzetnik Milivoje Nikolić.
Za sve brojniju srpsku dijasporu u Bocvani koju, prema Nikolićevim rečima, čini tridesetak porodica, izgradnja pravoslavnog hrama predstavlja istorijski trenutak, a za one mlađe koji su tamo rođeni i odrastaju – duhovnu i kulturološku vezu sa maticom.
Život u parohiji
U jednom od elitnijih delova Gaboronea, na crvenkastoj zemlji i među onižim afričkim rastinjem, uzdiže se crkva Svetog Save. Osveštao ju je patrijarh Irinej 2018. godine, tokom prve posete jednog poglavara srpske crkve Africi.
– Ušli smo u to iz želje da našoj deci, koja su odrasla u Bocvani i nemaju mnogo dodira sa Srbijom, ostavimo nešto što će im pomoći u rešavanju pitanja svog identiteta – ko su i šta su – kaže Nikolić.
Srpska zajednica u Bocvani uglavnom živi i radi u glavnom gradu, a od 2011. godine okuplja ih Srpsko društvo.
– Mala smo zajednica i funkcionišemo kao porodica – kaže Ana Pribil, rođena Beograđanka, koja u Africi živi poslednjih 12 godina. Njen suprug Vladimir se u Bocvanu doselio sa porodicom kao dečak, početkom devedesetih.
– Svake nedelje se okupljamo – ranije u prostorijama Srpskog društva, danas u crkvi – imamo srpsku školicu za decu, družimo se vikendima uz gibanicu i štrudlu – kaže on.
Ideja o izgradnji crkve postoji od 2000-ih, navodi Pribil, ali za tako nešto sve do pre nekoliko godina „nije bilo uslova“. A onda je porodica Nikolić Srpskom društvu ustupila plac za izgradnju hrama.
Uz podršku Vlade Bocvane, kao i pomoći prijatelja iz Srbije, Grčke, Kine, Afrike i Amerike, crkva je građena tokom poslednjih šest godina. Građevina je završena, ali tek predstoje radovi na ukrašavanju unutrašnjosti hrama.
Od prvih srpskih porodica koje su u Afriku stigle krajem 1960-ih, pa sve do onih koji su se 1990-ih i kasnije doseljavali u Bocvanu, u ovoj zemlji danas, prema njegovim rečima, živi „oko 150 Srba i njihovih potomaka“. Među njima ima arhitekata, građevinara, medicinskih tehničara ili preduzetnika, poput Nikolića, koji se bavi pogrebnim uslugama.
Bocvana je nekadašnji britanski protektorat, a nezavisnost je proglasila u septembru 1966. godine. Prema podacima enciklopedije Britanika, dominantna religija u Bocvani je hrišćanstvo, ali ono nije ni pravoslavno ni katoličko, već se radi o verskim sektama koje su proizišle iz hrišćanstva i u kojima se praktikuju lokalni običaji. Posle hrišćanske, najveće verske zajednice su muslimanska i budistička.
Egzotična arhitektura
– Crkva narušava monotoniju gradskog pejzaža – Gaborone je pun prizemnih građevina, sa izuzetkom nekoliko staklenih zgrada u kojima su uglavnom smeštene državne institucije – kaže ikonopisac Vladimir Skerlić koji u Beogradu priprema ikonopis oltara, koji će potom biti postavljen u Bocvani.
Srpska crkva, sa tornjem i krstom, štrči, jer je među najvišima u gradu, dodaje i objašnjava da je sagrađena kao „jednobrodna bazilika sa tornjem, koja najviše liči na crkve kakve su se u Srbiji gradile krajem 19. ili početkom 20. veka. Takva ne bi privlačila pažnju da se nalazi „na Karaburmi ili Mirijevu“, dodaje.
– Ali za afričke prilike je egzotična, pa meštani dolaze pred crkvu da se slikaju – kaže Skerlić.
Pogledaj: Maketarstvo – redak hobi Dušana Adamova iz Bačke Palanke (VIDEO)
